การตรวจคัดกรอง HIV ด้วยตัวเองเป็นวิธีการตรวจหาเชื้อ HIV โดยใช้ชุดตรวจที่จำหน่ายตามร้านขายยา โดยสามารถตรวจได้ที่บ้านหรือสถานที่ใด ๆ ที่ต้องการ การตรวจคัดกรอง HIV ด้วยตัวเองมีขั้นตอนที่ง่ายและรวดเร็ว ใช้เวลาประมาณ 10-15 นาที ผลตรวจมีความแม่นยำสูงถึง 99%
วิธีการตรวจคัดกรอง HIV ด้วยตัวเอง
ชุดตรวจคัดกรอง HIV ด้วยตัวเองมี 2 แบบหลัก ๆ คือ แบบตรวจจากเลือดและแบบตรวจจากน้ำลาย
แบบตรวจจากเลือด
การตรวจ HIV จากเลือดจะตรวจหาแอนติบอดีหรือแอนติเจนของเชื้อ HIV ในเลือด โดยแอนติบอดีคือโปรตีนที่ร่างกายสร้างขึ้นเพื่อต่อต้านเชื้อ HIV ส่วนแอนติเจนคือสารที่พบบนผิวของเชื้อ HIV
วิธีการตรวจ HIV จากเลือด
- ทำความสะอาดปลายนิ้วมือด้วยแอลกอฮอล์
- ใช้เข็มเจาะเลือดที่ปลายนิ้วมือ
- หยดเลือดลงในตลับตรวจ
- รอผลตรวจประมาณ 10-15 นาที
ชุดตรวจคัดกรอง HIV ด้วยตัวเอง INSTi ชุดตรวจมาตรฐานผ่านการรับรองสำนักคณะกรรมการอาหารและยา (อย.)
แบบตรวจจากน้ำลาย
การตรวจ HIV จากน้ำลายจะตรวจหาแอนติเจนของเชื้อ HIV ในน้ำลาย โดยแอนติเจนคือสารที่พบบนผิวของเชื้อ HIV
วิธีการตรวจ HIV จากน้ำลาย
- บ้วนปากให้สะอาด
- อมแท่งตรวจในปากประมาณ 30 วินาที
- บีบน้ำลายออกจากแท่งตรวจลงในตลับตรวจ
- รอผลตรวจประมาณ 10-15 นาที
การอ่านผลการตรวจ
- ผลบวก (พบเชื้อ HIV) จะปรากฎเส้นสีแดง 2 เส้น บริเวณตัว C และ T
- ผลลบ (ไม่พบเชื้อ HIV) จะปรากฎเส้นสีแดง 1 เส้น บริเวณตัว C
- ผลไม่ชัดเจน (invalid) จะปรากฎเส้นสีแดงเพียง 1 เส้น บริเวณตัว T หรือไม่มีเส้นสีแดงปรากฎขึ้น
ข้อควรระวังในการตรวจคัดกรอง HIV ด้วยตัวเอง
ตรวจคัดกรอง HIV ด้วยตัวเองหลังจากมีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อ HIV อย่างน้อย 2 สัปดาห์
ตรวจซ้ำอีกครั้งหากผลตรวจเป็นลบ แต่ยังมีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อ HIV ปรึกษาแพทย์หรือผุ้เชี่ยวชาญหากผลตรวจเป็นบวก
ประโยชน์ของการตรวจคัดกรอง HIV ด้วยตัวเอง
Diagnostician holding in hand a positive HIV test on a blue laboratory background.
ประโยชน์ของการตรวจคัดกรอง HIV ด้วยตัวเองนั้น เป็นอีกตัวช่วยให้ผู้ที่สงสัยว่าติดเชื้อหรือผู้ติดเชื้อรู้ตัวเร็วขึ้น สามารถเข้ารักษาได้อย่างทันท่วงทีไม่ต้องรอจนมีอาการหรือตรวจรอเวลาตรวจเป็นวัน อีกทั้งยังช่วยให้ป้องกันการแพร่กระจายเชื้อ HIV สู่ผู้อื่นได้อีกด้วย
ปัจจุบันชุดตรวจคัดกรอง HIV ด้วยตัวเองมีจำหน่ายอย่างแพร่หลายและราคาไม่แพง จึงเป็นทางเลือกที่สะดวกและเข้าถึงได้ง่ายสำหรับผู้ที่ต้องการตรวจหาเชื้อ ทั้งนี้ทั้งนั้นการตรวจหาเชื้อหากพบว่ามีผลเป็นบวกควรเข้าพบแพทย์และเข้ารับการตรวจโดยละเอียดโดยโรงพยาบาลอีกครั้งเพื่อความแม่นยำของผล
